Geen honger, gendergelijkheid en klimaatactie. Het zijn drie van de Sustainable Development Goals (SDG's): zeventien doelen om van de wereld een betere plek te maken in 2030. De SDG's worden gezien als een mondiale kompas voor de armoede, onderwijs en de klimaatcrisis. Lees verder om meer te leren over de rol van de SDG's in het huidige Nederlandse onderwijs en wat Leren voor Morgen bijdraagt aan deze doelen.
Over de SDG's
De SDG's, ook wel Global Goals of de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, zijn bepaald door alle landen die zijn aangesloten bij de Verenigde Naties. Ze werden in 2015 opgesteld en lopen nog tot 2030. De SDG's zijn de opvolgers van de Millenniumdoelen, die liepen van 2000 tot 2015. De Millenniumdoelen richtten zich vooral op ontwikkelende landen. Een belangrijk doel was bijvoorbeeld het terugdringen van extreme armoede en honger.
De SDG's zijn ambitieuzer en gelden bovendien voor alle landen. Zo is er aandacht voor mensenrechten, economische groei, vrede, veiligheid en klimaat. Dat zijn thema's die ook voor een land als Nederland ontzettend relevant zijn! Bovendien hebben acties in Nederland natuurlijk ook invloed op andere landen. Denk aan kleding die jij hier koopt die gemaakt is in landen als Bangladesh en Ethiopië. Of een aan de uitstoot van Nederlandse industrie die bijdraagt aan de klimaatverandering.
De SDG's bieden een gemeenschappelijke taal om over duurzame activiteiten te praten. Ook maken de doelen duurzame ontwikkeling meetbaar. Er zijn zeventien geformuleerd en daar horen weer verschillende doelen bij om ieder doel concreet te maken .
Leren voor Morgen en de SDG's
Als coöperatie zetten wij ons in voor leren voor duurzame ontwikkeling. Binnen én buiten het onderwijs en van peuter tot professional. We willen dat het onderwijs bijdraagt aan het ontwikkelen van de kennis, vaardigheden, houdingen en waarden die nodig zijn om een duurzame toekomst te scheppen. De leerlingen en studenten van nu zijn immers de makers van de toekomst.
Wat verstaan we dan onder duurzame ontwikkeling? Daarvoor gebruiken we de SDG's. We zien duurzaamheid als het totaal van alle doelen. Als coöperatie hebben we dus een ras begrip van duurzaamheid: niet alleen ecologisch, maar zeker ook sociaal.
De SDG’s bieden bovendien een integrale visie. Dat vinden we belangrijk, omdat alle doelen met elkaar samenhangen. Wat er bijvoorbeeld wordt gedaan op doel 7 ‘Betaalbare en duurzame energie’ heeft effect op doel 13 ‘Klimaatactie’, maar ook op doel 10 ‘Ongelijkheid verminderen’. Het onderwijs moet leerlingen en studenten deze integrale visie meegeven, zodat ze kunnen bijdragen aan een duurzame toekomst.
Coöperatie Leren voor Morgen is aangewezen als landelijke coördinator voor SDG 4 Kwaliteitsonderwijs. We zien onderwijs als voorwaarde voor het slagen van de andere zestien SDG’s. We benaderen SDG 4 dan ook vooral als een procesdoel voor het behalen van de andere doelen. We sluiten daarmee aan bij target 4.7.
“4.7 Er tegen 2030 voor zorgen dat alle leerlingen kennis en vaardigheden verwerven die nodig zijn om duurzame ontwikkeling te bevorderen, onder andere via vorming omtrent duurzame ontwikkeling en duurzame levenswijzen, mensenrechten, gendergelijkheid, de bevordering van een cultuur van vrede en geweldloosheid, wereldburgerschap en de waardering van culturele diversiteit en van de bijdrage van de cultuur tot de duurzame ontwikkeling.”
De SDG’s in het huidige onderwijs
Er houden zich al veel organisaties bezig met de inhoud van de SDG’s in het onderwijs. Kijk maar naar de leden van Leren voor Morgen. Die zetten zich allemaal in voor ten minste één maar vaak meerdere SDG’s, ook al wordt dit niet altijd zo benoemd. Hieronder zullen we initiatieven in het Nederlandse onderwijs bespreken waarbij de SDG’s expliciet benoemd worden.
In het primair en voortgezet onderwijs
Het verwerken van de SDG’s in het onderwijs wordt momenteel vooral overgelaten aan de onderwijsinstellingen zelf. Op dit moment is de overheid bezig met een curriculumherziening voor het primair en voortgezet onderwijs. Daarvoor hebben de ontwikkelteams van Curriculum.nu een voorstel geschreven waarin de SDG’s een belangrijke rol spelen. Ze hebben vier overkoepelende thema’s benoemd: duurzaamheid, globalisering, gezondheid en technologie. Daarover schrijven ze: “Deze thema’s zijn van belang voor alle leerlingen, omdat ze op wereldschaal spelen en iedereen er ook individueel de komende jaren mee te maken heeft.” (Zie ‘Samenvatting mondiale thema’s’, downloaden) Of deze thema’s ook daadwerkelijk overgenomen zullen worden door de regering is nog niet duidelijk.
Intussen zijn er natuurlijk al scholen die veel met de SDG’s bezig zijn. Onlangs tekende de eerste basisschool het SDG Charter. De ondertekenaars van het Charter zijn bedrijven, NGO’s en (overheids)organisaties die samenwerken om de SDG’s te behalen. Er zijn ook al 160 scholen die deelnemen aan Ecoschools en zo de SDG’s een belangrijke plek geven in hun onderwijs. In Friesland is er SPARK, een project dat zich richt op alle Friese scholen (ook MBO en hoger onderwijs) en deze aanmoedigt om aandacht te besteden aan de SDG’s.
Aan de slag met de SDG’s op school
Ben je werkzaam in het primair of voortgezet onderwijs en wil je op school aan de slag met de SDG’s? Kijk dan eens naar de volgende materialen of organisaties:
Kinder Global Goals
Schooldag van de duurzaamheid heeft de zeventien SDG’s vereenvoudigd naar zeven Kinder Global Goals. Deze Goals zijn daarmee de opstap naar de volwassen SDG’s. De thema's zijn: Gezond en happy, Beter benutten, Schone Energie, Schone natuur, Gezonde bron, Alles rond en Goed met geld.
17 doelen die je deelt
Op de website van ‘17 doelen die je deelt’ vind je filmpjes van de zeventien kinderambassadeurs voor de SDG’s. Op de wereldwijzer is voor kinderen inzichtelijk gemaakt hoe het er in Nederland voor staat met de SDG’s. Je vindt er ook interviews met de kinderambassadeurs en tips.
Global Schools Program
Global Schools Program heeft een aantal aantrekkelijke lespakketten ontwikkeld om lesgeven over de SDG’s toegankelijker te maken voor scholen en leraren. De lespakketten zijn in het Engels, maar kunnen natuurlijk vertaald worden. Ook is er een pagina met links naar relevante TED-talks, spellen en andere materialen.
Global Goals in je Spijkerbroek
Stichting Technotrend biedt een gastles aan over de SDG’s aan de hand van de levenscyclus van een spijkerbroek. Leerlingen worden zich bewust van (on)eerlijke handel en de herkomst van kleding. De les is geschikt voor groep 7, 8 en de brugklas.
ACT! for Global Goals
MasterPeace: “In dit project leren jongeren wat de SDG’s zijn en hoe zij zelf in actie kunnen komen. Ze produceren met behulp van professionele artiesten hun eigen kunstuiting (denk aan dans, muziek, fotografie) met een maatschappelijke boodschap.”
Klascement
Op de Vlaamse website Klascement vind je verschillende (gratis) leermiddelen over de SDG’s. Bijvoorbeeld het ‘Go Goals!’ bordspel voor in de klas.
Inspiratiegids ‘Teach for SDG’s’
De Vlaamse organisatie 11.11.11 ontwikkelde een gids om leerkrachten en schooldirecties te inspireren om aan de slag te gaan met de SDG’s. De gids is geschikt voor het primair en voortgezet onderwijs en staat vol tips, lesideeën en handige links.
In het MBO
Op een aantal MBO-instellingen is er al veel aandacht voor de SDG’s. Een mooi voorbeeld daarvan is het Friesland College, dat een practoraat heeft genaamd ‘Duurzaam Denken, Duurzaam Doen’. Dit practoraat integreert de SDG’s in het MBO en doet onderzoek naar duurzaam, praktijkgestuurd leren en het opleiden van studenten tot praktische wereldburgers.
Ben je zelf werkzaam in het MBO? Op de website van Duurzaam MBO is veel informatie te vinden over de SDG’s.
In het HBO
Alle hogescholen in Nederland hebben samen het SDG Charter ondertekend. Daarmee committeren ze zich aan het ‘SDG-bekwaam’ maken van hun studenten. Vorig jaar is er een platform ontwikkeld om het bedrijfsleven, docenten en studenten met elkaar in contact te brengen rondom de SDG’s. Op de website ‘SDGs on Stage’ kunnen studenten nu relevante stages vinden bij organisaties die bijdragen aan de SDG’s. De implementatie van de SDG’s is op meerdere hogescholen ook al aanwezig in het curriculum. Zo zijn er minoren en onderzoeksprojecten gericht op de doelen.
Op universiteiten
De Vereniging van Universiteiten (VSNU) brengt in kaart hoe het onderzoek van Nederlandse universiteiten bijdraagt aan de SDG’s.
Op het SDG-dashboard is te zien aan welke SDG’s de verschillende universiteiten werken. Ook doen de vijftien Nederlandse universiteiten mee aan de SDG-Challenge, waarbij studenten samen met grote bedrijven werken aan duurzame oplossingen.
De SDG Academy
Wil je zelf meer leren over de SDG’s of je verdiepen in een specifiek doel? Via de SDG Academy volg je gratis verschillende online cursussen over duurzame ontwikkeling. De Engelstalige cursussen zijn natuurlijk ook interessant voor hogerejaars scholieren of studenten.
Bron voor algemene informatie over de SDG's: SDG Nederland https://www.sdgnederland.nl/